Δεν μπορούμε να τα ξεπεράσουμε όλα με ένα χαμόγελο ή με μία ευχή «όλα θα πάνε καλά». Πρέπει εμείς να τα «πάμε καλύτερα».

Κατά τη διάρκεια του περασμένου χρόνου, καθώς η πανδημίαεξελίχθηκε από τρομακτική σε ενοχλητική και έπειτα σε μακροχρόνιο γεγονός που μας άλλαξε τη ζωή, οι μηχανισμοί αντιμετώπισης έπρεπε να προσαρμοστούν και να εξελιχθούν. Ωστόσο, υπήρξαν διαφορές στους τρόπους διαχείρισης του χρόνου που περάσαμε απομονωμένοι.

Για μερικούς, η θετικότητα ήταν απαραίτητη για την αντιμετώπιση της κρίσης – πολλοί απόλαυσαν την ευκαιρία να επιβραδύνουν και να επανεκτιμήσουν τη ζωή τους, ένιωσαν ευγνώμονες που είχαν ακόμα δουλειά ή εστίαζαν στα καλά πράγματα (ακόμα και όταν προσπαθούσαν να ισορροπήσουν τη διαδικτυακή εκπαίδευση, την τηλεργασία και την ασφάλεια της οικογένειάς τους).

Φυσικά, το να μένουμε αισιόδοξοι και να εκφράζουμε ευγνωμοσύνη δεν είναι καθόλου αρνητικές πρακτικές, αλλά αυτή η αδιάκοπη αισιοδοξία – γνωστή και ως «τοξική αισιοδοξία» - παρουσιάζει τα αρνητικά συναισθήματα ως αποτυχία ή αδυναμία. Επιπλέον, υπάρχουν λίγα πράγματα που είναι πιο έντονα από το να συναντήσετε έναν τοξικά αισιόδοξο άτομο, όταν οι ίδιοι αντιμετωπίζετε τη δύσκολη πραγματικότητα.

Και η μη αναγνώριση των δυσκολιών, μπορεί να έχει επιζήμια επίδραση στην ψυχική υγεία. Έρευνες δείχνουν, ότι οι επίμονες υπενθυμίσεις κατά τη διάρκεια συγκρούσεων και αγώνων, ώστε να θυμόμαστε «πόσο καλά είμαστε», δεν εξαφανίζουν τη θλίψη, το φόβο ή το άγχος. Αντ’ αυτού, τα καταπιεσμένα αρνητικά συναισθήματα στην πραγματικότητα μπορούν να μας κάνουν να αισθανθούμε χειρότερα.

Αντίθετα, μια άλλη προσέγγιση νοοτροπίας προσφέρει ένα πιο ρεαλιστικό πλαίσιο. Η «τραγική αισιοδοξία» διατυπώνει την αρχή ότι μπορεί να βρεθεί ελπίδα και νόημα στη ζωή, αλλά ταυτόχρονα αναγνωρίζει την ύπαρξη απώλειας, πόνου και ταλαιπωρίας. Οι υποστηρικτές της τραγικής αισιοδοξίας υποστηρίζουν ότι υπάρχει χώρος για να βιώσουμε το καλό και το κακό, και ότι μπορούμε να εξελιχθούμε και με τα δύο. Ο πρώτος που έδωσε ορισμός σε αυτήν την έννοια, ήταν ο Viktor Frankl, Αυστριακός ψυχολόγος και επιζών του Ολοκαυτώματος, το 1985.

Οι ειδικοί δηλώνουν ότι αυτό το είδος φιλοσοφίας μπορεί να είναι ακριβώς αυτό που πρέπει να υιοθετήσουμε, καθώς συνεχίζουμε να αντιμετωπίζουμε την πανδημία – και ίσως να μας βοηθήσει και όταν θα την έχουμε πια ξεπεράσει.

Βρίσκοντας νόημα μέσα στο χάος

Η τραγική αισιοδοξία προσφέρει μια οπτική στις αντιξοότητες που βοηθά τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τις κρίσεις με περισσότερη ανθεκτικότητα και να εξελιχθούν μέσα από αυτές, Αναγνωρίζει τις δυσκολίες και τον πόνο και τα δεινά σε όσα συμβαίνουν, και ταυτόχρονα αναγνωρίζει και την ικανότητα να διατηρεί την ελπίδα.

Η τραγική αισιοδοξία είναι ένα ευτυχές μέσο, στο οποίο αντί να κατηγορούμε τον εαυτό μας, μαθαίνουμε ότι οι δυσκολίες και οι προκλήσεις μας προσφέρουν μια ευκαιρία μάθησης.

Ένας ακρογωνιαίος λίθος της φιλοσοφίας είναι η ικανότητα εύρεσης νοήματος και σκοπού εν μέσω προκλήσεων και αποτυχιών. Ο πόνος είναι μέρος της ζωής και το ερώτημα είναι, πώς θα τον αντιμετωπίσεις. Πολλοί άνθρωποι θα αρνηθούν ή θα αγνοήσουν τον πόνο τους, και άλλους πάλι θα τους κυριεύσει πλήρως.

Το να είμαστε τραγικά αισιόδοξοι είναι ένας ευτυχές μέσο, στο οποίο αντί να συνθλίβουμε το πνεύμα μας, οι δυσκολίες και οι προκλήσεις μας προσφέρουν στιγμές μάθησης, όπως το να ορίζουμε εκ νέου το άγχος της δημόσιας ομιλίας ως πρόκληση, και όχι ως απειλή.

Οι πραγματικότητες της πανδημίας μπορεί να κάνουν την εύρεση της φωτεινής πλευράς πολύ δύσκολη, για αυτό και η αποδοχή της απώλειας, του πόνου και της ενοχής των καταστάσεών μας είναι τόσο σημαντική.

Στην αρχή της καραντίνας στο Ηνωμένο Βασίλειο την περασμένη άνοιξη, η Jessica Mead, μια διδακτορική φοιτήτρια στο τμήμα ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Swansea, προσπάθησε να μετρήσει τις αλλαγές στην ευημερία των κατοίκων. Όπως ήταν φυσικό, τα επίπεδα ευεξίας μειώθηκαν ως αποτέλεσμα της πανδημίας, αλλά η Mead και οι συνεργάτες της διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες που έδειχναν τραγική αισιοδοξία αντιμετώπιζαν αποτελεσματικότερα το τραύμα της πανδημίας.

Οι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν πόσο πολύ συμφωνούσαν με δηλώσεις, όπως Έχω μάθει πώς να αντιμετωπίζω και να προσαρμόζομαι σε ό,τι μου φέρνει η ζωή και Δέχομαι ότι δεν μπορώ να αλλάξω στη ζωή μου. Εκείνοι που ταυτίστηκαν πιο έντονα με τις δηλώσεις καταγράφηκαν ως τραγικοί αισιόδοξοι. Άτομα που είχαν αποδεχτεί ότι η ζωή φέρνει δυσκολίες – και ήταν προετοιμασμένοι για αυτές – αντιμετώπιζαν τις καραντίνες πιο αποτελεσματικά από αυτούς που δεν το είχαν αποδεχτεί.

Η Mead διαπίστωσε, επίσης, ότι οι τραγικοί αισιόδοξοι έψαχναν σε καταστάσεις, όπως στις σχέσεις τους με φίλους και οικογένεια, για να βρουν νόημα. Επισήμανε ότι το να βρει κανείς νόημα σε δύσκολους καιρούς είναι μια βαθύτερη διαδικασία από ότι μια βραχυπρόθεσμη διαδικασία, όπως το να παίζει βιντεοπαιχνίδια για λίγες ώρες για να ξεχαστεί. Η εστίαση στο νόημα μπορεί να πάρει περισσότερο χρόνο, ώστε να αναπτυχθεί αυτή η σχέση με οτιδήποτε τους δίνει νόημα, αλλά θα είναι πολύ πιο μακροχρόνια, λέει.

Από το στρες στην ανάπτυξη

Η νοοτροπία μας μπορεί όχι μόνο να επηρεάσει τον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας σε καθημερινή βάση, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο θα αναπτυχθούμε τους επόμενους μήνες.

Είναι φυσιολογικό να νιώθουμε άσχημα και να νιώθουμε άγχος. Καλώς ήρθατε στη λέσχη των ανθρώπων

Μερικοί άνθρωποι που βιώνουν ένα τραυματικό συμβάν δυσκολεύονται να το αντιμετωπίσουν και μπορεί να αναπτύξουν Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες – μια μεγάλη ανησυχία για πολλούς επαγγελματίες ψυχικής υγείας, καθώς αναμένουμε το τέλος της πανδημίας. Αυτό μπορεί να ισχύει για πολλούς που εξαρτώνται από την τοξική θετικότητα.

Η ενθάρρυνση των ανθρώπων να είναι αισιόδοξοι και ευγνώμονες, όταν μπορεί να περνούν πολύ δύσκολες στιγμές, δεν τους ενθαρρύνει στην ανάπτυξή τους από την πλευρά της τραγωδίας, λέει η Mead. Και ενώ η θετικότητα μπορεί, στις σωστές αναλογίες, να έχει οφέλη, όταν εφαρμόζεται στα άκρα μπορεί να αφήσει τους ανθρώπους με μια αίσθηση ενοχής, ντροπής ή άρνησης για τα πραγματικά τους συναισθήματα.

Σε αντίθεση, ωστόσο, κάποιοι πιστεύουν ότι το τραύμα τους δίνει μια νέα μίσθωση στη ζωή, μια αλλοιωμένη οπτική, γνωστή ως μετατραυματική ανάπτυξη. Η τραγική αισιοδοξία το διευκολύνει αυτό: αποδέχοντας και μένοντας με τα στενάχωρα συναισθήματα που μας επέβαλλε η πανδημία, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε ως υλικό για την προσωπική μας ανάπτυξη.

Αλλά αντί να αφήνουμε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα να μας κατακλύσουν – ή να τα αγνοούμε εντελώς, όπως συνηθίζεται στην τοξική θετικότητα – αγκαλιάζοντας την τραγική αισιοδοξία σημαίνει να κάνουμε μια καθημερινή προσπάθεια να νιώσουμε άνετα με τη μοναξιά ή το άγχος. Αυτές τις στιγμές, μπορεί να συνειδητοποιήσουμε ότι απολαμβάνουμε τη μοναξιά, ότι εκτιμάμε την κοινότητα ή το ποιοι θέλουμε να είμαστε μετά την πανδημία.

Έτσι, παρόλο που μπορεί να είναι δελεαστικό να πονάμε και να αντέχουμε, το να ακολουθήσουμε την ελαφρώς πιο δυσάρεστη διαδρομή του τραγικού αισιόδοξου μπορεί πραγματικά να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε το φως στο τέλος της τούνελ – και να μας βοηθήσει να πάρουμε μια ανάσα, καθώς περιμένουμε να το φτάσουμε.

---

Πηγή: PsychologyNow.gr

Ετικέτες: πανδημία, κρίση, αισιοδοξία, ανάπτυξη, αρνητικά συναισθήματα, νόημα, στρες, θετικότητα

• Προηγούμενο
• Επόμενο