Τι πρέπει να κάνετε όταν έχετε κολλήσει και δεν μπορείτε να βρείτε κίνητρο;

Γνωρίζετε τι πρέπει να κάνετε... όμως έχετε κολλήσει σε μία διάθεση «δεν έχω την όρεξη να το κάνω». Δεν είναι ότι δεν έχετε την όρεξη, απλά δεν έχετε κανένα κίνητρο.

Έχετε αισθανθεί ποτέ έτσι; Μη στεναχωριέστε, δεν είστε οι μόνοι... Η έρευνα δείχνει ότι η έλλειψη κινήτρου αγγίζει σήμερα το υψηλότερο σημείο από ποτέ στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Σήμερα, περισσότερο από το 50% των εργαζομένων αισθάνονται ότι δεν έχουν κίνητρο στη δουλειά τους.

Σύμφωνα με την εταιρία Gallup, η οποία συλλέγει στοιχεία για πολλά χρόνια σχετικά με την αφοσίωση των εργαζομένων, οι εργαζόμενοι δεν έχουν κίνητρο στην εργασία τους: ένα πρόβλημα που αυξάνεται σταθερά κατά περίπου 2% ετησίως από το 2000 που η Gallup άρχισε να εξετάζει αυτό το ζήτημα. Σήμερα, περισσότερο από το 50% των εργαζομένων νιώθει να μην έχει κίνητρο...

Είναι όμως το κίνητρο κάτι πραγματικά τόσο σημαντικό; Μήπως υπερβάλλουν;

Όχι, παραδόξως, δεν είναι υπερβολή. Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Η έρευνα δείχνει ότι το κίνητρο προβλέπει την επιτυχία της επαγγελματικής σταδιοδρομίας, καλύτερα από ό,τι η νοημοσύνη, η ικανότητα ή ο μισθός.

Όταν το κίνητρο συγκρίθηκε σε εθνικές μελέτες σε σχέση με αυτών των φαινομενικά κρίσιμων παραγόντων όπως η νοημοσύνη, η ικανότητα και ο μισθός, το επίπεδο των κινήτρων φάνηκε ότι είναι μια πιο σημαντική συνιστώσα στην πρόβλεψη της επιτυχίας της σταδιοδρομίας. Ενώ το επίπεδο των κινήτρων σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό, κυρίως, με την επιτυχία, η πηγή των κινήτρων ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ατόμων και είναι άσχετη με την επιτυχία (Bashaw και Grant 1994).

Οπότε, φαίνεται ότι πρέπει πραγματικά να κινητοποιηθούμε. Αλλά, από πού προέρχονται τα κίνητρα; Και πώς μπορούμε να αποκτήσουμε περισσότερα;

Ο Dan Ariely είναι καθηγητής συμπεριφορικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Duke και θα βοηθήσει να λύσουμε το μυστήριο των κινήτρων.

1) Εστιάστε στο νόημα αυτού που κάνετε

Πόσο θα έπρεπε να σας πλήρωνα, για να καθαρίζατε ακαθαρσίες πολλές φορές την ημέρα, κάθε μέρα, για ένα με δύο χρόνια; Πάρα πολύ, έτσι δεν είναι;

Και πόσο θα πρέπει να σας πλήρωνα για να ρισκάρατε κυριολεκτικά τη ζωή σας; Για να σας πυροβολούσαν σχεδόν καθημερινά; Αν το καλοσκεφτείτε δεν υπάρχει κανένα χρηματικό ποσό που θα άξιζε τον κόπο.

Και όμως οι νέοι γονείς καθαρίζουν πολλές ακαθαρσίες δωρεάν (στην πραγματικότητα, ξοδεύουν πολλά χρήματα για τη στήριξη αυτού που κάνει τις ακαθαρσίες). Και οι στρατιώτες κινδυνεύουν να σκοτωθούν κάθε μέρα για να υπηρετήσουν την πατρίδα τους, αλλά δεν βγάζουν εκατομμύρια από αυτό.

Καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν είναι ευχάριστη. Αλλά είναι και οι δύο σημαντικές. Και έτσι οι άνθρωποι βρίσκουν κίνητρα για να τις κάνουν. Και ο Dan λέει: Τα πράγματα που μας δίνουν μία βαθύτερη ευτυχία είναι εγγενή που χρειάζονται περισσότερο χρόνο και έχουν μεγάλο νόημα μέσα τους. Το τρέξιμο ενός μαραθωνίου, η συγγραφή ενός βιβλίου, η δημιουργία μιας εταιρείας, η αναρρίχηση σε ένα βουνό, η επιτυχία σε κάποιο έργο... Τα πράγματα που οι άνθρωποι αναφέρουν ως σημαντικά κομμάτια της ζωής τους, είναι αυτά που δεν ταιριάζουν με την αρχή της ανθρώπινης ευχαρίστησης.

Αν ρωτήσετε τον εαυτό σας τι είναι αυτό που έχουν όλα αυτά τα πράγματα, τότε θα βρείτε το νόημα. Είναι κάτι που ξεπερνά τη στιγμή και αφορά πραγματικά κάτι πολύ μεγαλύτερο.

Αλλά συχνά, όταν επιδιώκουμε την ευτυχία, δεν σκεφτόμαστε το νόημα, σκεφτόμαστε τη στιγμιαία χαρά. Που στην πραγματικότητα έρχεται σε αντίθεση με το νόημα.

Τα σημαντικά πράγματα μας δίνουν σκοπό. Και η έρευνα δείχνει ότι ο σκοπός είναι ένα από τα πιο ισχυρά κίνητρα που υπάρχουν, σύμφωνα με τον Dan Pink, o oποίος ισχυρίζεται:

Ο ορισμός του σκοπού είναι: Κάνω κάτι για να υπηρετήσω ένα σκοπό μεγαλύτερο από τον εαυτό μου ή, τουλάχιστον, συμβάλω σε κάτι στον κόσμο μου;

Εντάξει λοιπόν, δεν υπάρχει πρόβλημα στο να βρείτε κίνητρο όταν κάτι έχει νόημα... Αλλά τι γίνεται αν το έργο που έχετε αναλάβει να κάνετε, δεν φαίνεται να έχει νόημα;

Ο Dan Ariely προτείνει να «επανασχεδιάσετε την εμπειρία σας». Μπορεί να μην είστε σε θέση να αλλάξετε αυτό που πρέπει να κάνετε, αλλά μπορείτε να αλλάξετε τον τρόπο που το βλέπετε. Και όταν το δείτε μέσα από από την οπτική ότι μπορεί να είναι βοηθητικό για τους άλλους, το αποτέλεσμα συχνά είναι να κινητοποιείστε περισσότερο. Αν αισθανόμαστε ότι βαριόμαστε και ότι δεν έχουμε κίνητρα, μπορούμε να αναρωτηθούμε: Πώς μπορεί το έργο που κάνω να βοηθήσει κάποιον στη συνέχεια; Τι νόημα μπορώ να βρω εδώ;. Με αυτόν τον τύπο νοοτροπίας, οι πιθανότητες είναι ότι θα είμαστε σε θέση να βρούμε μια θετική απάντηση.

Η εργασία σας δεν θα αλλάξει. Η νοοτροπία όμως μπορεί. Δεν συμπληρώνετε βαρετά έγγραφα αλλά βοηθάτε τους ανθρώπους να πάρουν τη σύνταξη τους κάτι που θα μπορούσε να σώσει τη ζωή τους. Όταν επανασχεδιάζουμε την εμπειρία μας, έτσι ώστε να επικεντρωθούμε στο νόημα της και να μπορούμε να δούμε πώς θα βοηθήσουμε τους άλλους, οι βαρετές δραστηριότητες μπορεί να μας δώσουν σκοπό, ακόμη και να μας εμπνεύσουν.

Η γιαγιά μου, Ρίτα, δούλευε σαν σκλάβα για ώρες στην κουζίνα για να μας μαγειρέψει. Αλλά, Θεός φυλάξοι, αν προσπαθούσες να βοηθήσεις, δεν το επέτρεπε. Αυτή η μικροκαμωμένη γιαγιά 45 κιλών, θα κουνούσε αυστηρά το δάχτυλο ή θα σας έδινε μια ξυλιά στα οπίσθια με την ξύλινη κουτάλα αν προσπαθούσατε να μπείτε στην κουζίνα.

Στο μυαλό της δεν σκεφτόταν δουλεύω σαν σκλάβα πάνω από ένα καυτό φούρνο. Στο μυαλό της δεν ήταν αναγκασμένη να μαγειρέψει όλα αυτά τα φαγητά για αυτά τα ενοχλητικά παιδιά. Στο μυαλό της σκεφτόταν δείχνω στα εγγόνια μου ότι τα αγαπώ και ποτέ δεν της έλειπε το κίνητρο.

Εντάξει, οπότε το κίνητρο είναι να βρούμε νόημα σε αυτό που κάνουμε και συχνά τα δύσκολα πράγματα είναι που έχουν νόημα. Αλλά δεν υπάρχει ένας τρόπος για να βρούμε κίνητρο ώστε τα πράγματα να γίνονται πιο διασκεδαστικά; Ναι, υπάρχει…

2) Βάλτε το δικό σας στίγμα

Όταν εμφανίστηκαν στην αγορά για πρώτη φορά το 1950 τα στιγμιαία μείγματα κέικ, ήταν ακόμα πιο εύκολα στη χρήση από ό,τι είναι σήμερα ... Και όμως, κανείς δεν τα αγόρασε. Και ο Dan λέει:

Όταν τα μίγματα κέικ εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην αγορά, προσπάθησαν να τα κάνουν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. Παρείχαν τη σκόνη, προσθέτατε νερό, χύνατε το μείγμα σε ένα τηγάνι και έτοιμα: είχατε ένα κέικ. Αλλά αυτά τα μίγματα κέικ δεν ήταν επιτυχημένα. Οι παραγωγοί του εξέτασαν το πρόβλημα και δεν ήταν η γεύση.

Ποιο ηταν τότε το πρόβλημα; Έχοντας κάνει τη διαδικασία παραγωγής εξαιρετικά απλή, οι μαμάδες δεν μπορούσαν να αισθανθούν ότι ήταν το δικό τους κέικ. Έτσι, οι παραγωγοί μειγμάτων κέικ έπρεπε να κάνουν το πιο ειρωνικό πράγμα που μπορεί να φανταστεί κανείς.

Έκαναν τα κέικ πιο δύσκολα να τα φτιάξει κανείς. Οι μητέρες χρειαζόταν να αισθάνονται ότι συνέβαλαν περισσότερο, έτσι ώστε να νιώσουν ότι ήταν το δικό τους κέικ. Και όταν το στιγμιαίο μείγμα κέικ έγινε λιγότερο «στιγμιαίο», οι πωλήσεις εκτοξεύθηκαν στα ύψη. Ο Dan λέει:

Ήταν αδύνατο για μια νοικοκυρά να λάβει τα εύσημα για το κέικ. Ήταν απλά ανάμειξη και προσθήκη νερού και δεν υπήρχε τίποτα ενδιαφέρον σε αυτό. Αυτό που έκαναν οι παραγωγοί του, ήταν να αφαιρέσουν τα αυγά και το γάλα σε σκόνη. Τώρα οι άνθρωποι έπρεπε να καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια σε αυτό. Δεν ήταν μια μεγάλη προσπάθεια, αλλά ήταν αρκετή ώστε οι μητέρες να μπορούσαν να πάρουν τα εύσημα για αυτό. Η αρχή αυτή δεν ισχύει μόνο για το ψήσιμο. Είστε πρόθυμοι να πληρώσετε για τις σπουδές του παιδιού σας αλλά δεν θα το κάνατε για κάθε παιδί σας.

Όταν αισθανόμαστε συνδεδεμένοι με αυτό που κάνουμε, όταν νιώθουμε κάτι ότι είναι δικό μας, κινητοποιούμαστε πολύ περισσότερο.

Οι ερευνητές αναφέρονται σε αυτό το ισχυρό κίνητρο, ως αυτονομία: Αυτονομία εννοείται όταν κατακτούμε αυτό που κάνουμε. Δηλαδή, όταν αποκτάμε μία μορφή ελέγχου σε ό,τι κάνουμε, στο πότε το κάνουμε, στο πώς το κάνουμε, στο πού το κάνουμε, με ποιον το κάνουμε.

Οπότε, πώς μπορείτε να μετατρέψετε κάποια εργασία που σας έχει δοθεί στη δουλειά σας σε κάτι που αισθάνεστε ότι έχετε την κυριότητα του; Απλά αν προβείτε σε μικρές προσαρμοστικές αλλαγές, οι οποίες θα σας επιτρέψουν να το κάνετε με το δικό σας τρόπο, τότε μπορείτε να δημιουργήσετε αυτήν τη κινητοποιητική αίσθηση της αυτονομίας.

Αυτό μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε στο πώς οι ηθοποιοί μπορούν να λένε τις ίδιες ατάκες ξανά και ξανά κάθε βράδυ χωρίς να βαριούνται μέχρι θανάτου. Αλλά ο ηθοποιός είχε λύσει αυτό το πρόβλημα με την κυριαρχία στο ρόλο του. Και ο Dan λέει:

Ένας ηθοποιός μου είπε σχετικά με αυτό: «κάνω μικρές αλλαγές στον τρόπο που μιλάω. Κάνω παύση με διαφορετικούς τρόπους. Στέκομαι σε διαφορετικά σημεία. Με τον τρόπο αυτό, προσπαθώ να βελτιωθώ σε αυτό που κάνω. Πειραματίζομαι». Το δίδαγμα από αυτόν τον ηθοποιό ήταν το πώς θα πάρετε κάτι που φαίνεται να γίνεται ρουτίνα και να του προσθέσετε τη δική σας αίσθηση προόδου και μάθησης.

Ο ηθοποιός δεν μπορούσε να αλλάξει το διάλογο, αλλά έβαλε τη δική του απόδοση. Προκάλεσε τον εαυτό του να πειραματισθεί και να βελτιωθεί. Κάνοντάς το με το δικό του τρόπο και προσπαθώντας να βελτιωθεί, του έδωσε κίνητρο και έτσι, παρά το γεγονός ότι λέει ακριβώς τον ίδιο λόγο κάθε βράδυ, ποτέ δεν βαρέθηκε.

Έτσι, όταν προσαρμόζετε την εργασία σύμφωνα με τη δική σας προσέγγισή, μπορείτε να αποκτήσετε ένα αίσθημα «κατάκτησης» και να βρείτε κίνητρο για τις κατά τα άλλα βαρετές εργασίες. Όμως, υπάρχει ακόμα αυτό το μυστήριο: γιατί δεν αισθανόμαστε από την αρχή τόσο κινητοποιημένοι για να ξεκινήσουμε πολλά πράγματα. Τι μπορούμε να κάνουμε άραγε για αυτό;

3) Μην ξεχνάτε ότι υπάρχει και η «εσωτερική όψη»

Ξεκινήσατε ποτέ να λέτε σε κάποιον για μια ωραία εμπειρία που είχατε και στη συνέχεια συνειδητοποιήσατε ότι απλά δεν σας καταλάβαιναν; Τα γεγονότα και τα στοιχεία που λέγατε, απλά δεν μπορούσαν να μεταδώσουν τα συναισθήματα σας. Και τότε λέτε απογοητευμένος: Ε, έπρεπε να ήσουν εκεί για να το καταλάβεις ...

Αυτή είναι η διαφορά ανάμεσα στην «εσωτερική όψη» και την «εξωτερική όψη». Αλλά συχνά όταν κοιτάτε μια εργασία -ακόμα και μια που έχετε ξανακάνει –χρησιμοποιείτε την εξωτερική όψη. Ξεχνάτε το συναισθηματικό στοιχείο. Και έτσι κάτι που μπορεί πραγματικά να είναι απολαυστικό, να φαίνεται σαν μια αγγαρεία.

Συχνά πρέπει να διαβάσω μερικά βιβλία για να προετοιμαστώ για μια συνέντευξη. Και μερικές φορές η πρώτη μου αντίδραση είναι η εξωτερική όψη: Πρέπει να διαβάσω 450 σελίδες, πριν μιλήσω για αυτό το θέμα; Η ειρωνεία είναι όμως ότι λατρεύω την ανάγνωση. Είναι μια εμπειρία για μένα.

Αν θυμίσουμε στον εαυτό μας αυτά τα θετικά συναισθήματα που νιώθουμε κατά την ανάγνωση, χρονοτριβούμε γιατί από την εξωτερική όψη είναι «μια ακόμη αγγαρεία που πρέπει να κάνω». Και ο Dan λέει:

Αν πούμε, «Παρακαλώ περιγράψτε μου πως είναι να ξαπλώνετε δίπλα στο αγαπημένο σας πρόσωπο και να αισθάνεστε το σώμα του δίπλα σας, να ακούτε την αναπνοή του και να αισθάνεστε τη ζεστασιά του δέρματός του». Μπορείτε να αισθανθείτε τις πράξεις, αλλά είναι πολύ δύσκολο να καταλάβετε πραγματικά την εσωτερική χαρά. Το ίδιο ισχύει και για τις εργασίες. Όταν επιλέγετε την εξωτερική όψη, ένα από τα πράγματα που δεν καταλαβαίνετε είναι αυτό που λέμε «ροή». Δεν έχετε την εμπειρία της πραγματικής βύθισης, της πραγματικής ενασχόλησης, της πραγματικής συνδέσης με κάτι. Αυτή η εσωτερική αίσθηση της χαράς δεν είναι κάτι που ειδωθεί από την εξωτερική όψη.

Οπότε πώς μπορείτε να αποφύγετε την εξωτερική όψη για τις εργασίες που δεν θα είναι τόσο άσχημες μόλις βυθιστείτε σε αυτές;

Είναι απλά θέμα, σε ποιο μέρος της δραστηριότητας θα επικεντρωθείτε πριν ξεκινήσετε. Η έρευνα δείχνει ότι η άσκηση είναι μια από τις δραστηριότητες που κάνει τους ανθρώπους πιο ευτυχισμένους, αλλά τόσοι πολλοί από εμάς αποφεύγουμε να πάμε στο γυμναστήριο. Γιατί;

Οι μελέτες δείχνουν ότι αυτό ισχύει επειδή έχουμε επικεντρωθεί στην αρχή της προπόνησης, το πιο δυσάρεστο μέρος της: Οι άνθρωποι υποτιμούν το πόσο απολαυστική είναι η γυμναστική, λόγω της μυωπικής εστίασης στη δυσάρεστη έναρξη της άσκησης, αλλά η τάση αυτή μπορεί να αξιοποιηθεί ή να ξεπεραστεί, αυξάνοντας ενδεχομένως την πρόθεση για άσκηση.

Εάν σκέφτεστε ότι είστε στη μέση της προπόνησης, όταν ιδρώνετε και νιώθετε ικανοποιημένοι από την προσπάθειά σας, παίρνετε το πλεονέκτημα της εσωτερικής όψης και κινητοποιείστε περισσότερο. 

Τώρα ξέρω τι σκέφτονται μερικοί άνθρωποι: «Τι γίνεται με τις εργασίες, όπου η εσωτερική οπτική είναι στην πραγματικότητα χειρότερη από την εξωτερική οπτική; Κάποια πράγματα απλά είναι ανοησίες».

Αναμφισβήτητα. Έτσι, σκεφτείτε αυτό το φοβερό συναίσθημα της ολοκλήρωσης που θα έχετε μόλις τελειώστε την εργασία. Μισώ να φτιάχνω τις φορολογικές μου δηλώσεις, αλλά αισθάνομαι εκπληκτικά όταν διαγράφω κάτι φοβερό σαν και αυτό από τη λίστα.

Συνοψίζοντας:

• Εστιάστε στο νόημα: οι λερωμένες πάνες δεν είναι διασκεδαστικές. Αλλά το να είσαι γονιός έχει νόημα. Επικεντρωθείτε στο πώς αυτό που κάνετε, βοηθά τους άλλους, ειδικά εκείνους που ενδιαφέρεστε.

• Κάντε κάτι δικό σας: Αν έπρεπε να γράψω αυτές τις αναρτήσεις του blog επισήμως και σοβαρά, δεν θα τις έγραφα όλες. Όμως τις γράφω με το δικό μου τρόπο και τις απολαμβάνω.

• Μην ξεχνάτε την «εσωτερική όψη»: Αυτό που φαίνεται φοβερό σε μια λίστα εργασιών συνήθως δεν είναι τόσο κακό όταν βρεθείτε στη μέση της εργασίας. Επικεντρωθείτε στα καλά συναισθήματα της στιγμής.

Σίγουρα δεν είστε μηχανή για να τα κάνετε μηχανικά, αλλά όταν πρόκειται να κάνουμε κάποια πράγματα χρησιμοποιούμε αλληγορίες μηχανών. Το κίνητρο είναι ένα συναίσθημα, κάτι που δεν έχουν οι μηχανές. Για αυτό μην παραμελείτε τα συναισθήματά σας.

Έχουμε επίσης μάθει ότι κινητοποιούμαστε από όλα τα είδη των άυλων, συναισθηματικών δυνάμεων: την ανάγκη να γίνουμε αποδεκτοί και να αναλάβουμε την κυριαρχία των πραγμάτων˙ να αισθανθούμε μια αίσθηση ολοκλήρωσης˙ να βρούμε την ασφάλεια μιας μακροπρόθεσμης δέσμευσης και μια αίσθηση του κοινού σκοπού. Θέλουμε να αισθανθούμε ότι η εργασία και η ζωή μας έχει σημασία με κάποιο τρόπο, ακόμα και μετά το θάνατο.

Για να παρακινήσουμε τον εαυτό μας και τους άλλους με επιτυχία, θα πρέπει να παρέχουμε μια αίσθηση σύνδεσης και νοήματος, να θυμόμαστε ότι το νόημα δεν είναι πάντα συνώνυμο με την προσωπική ευτυχία. Αναμφισβήτητα, το πιο ισχυρό κίνητρο στον κόσμο είναι η σύνδεσή μας με τους άλλους.

Το κίνητρο είναι ένα θέμα αντίληψης. Η εργασία δεν αλλάζει, αλλά αλλάζει ο τρόπος που την βλέπετε. Επανασχεδιάστε την, έτσι ώστε να επικεντρωθείτε στο νόημα. Δείτε την εργασία ως κάτι δικό σας, σε σχέση με κάτι που σας φόρτωσαν να τελειώσετε. Κοιτάξτε μέσω της εσωτερικής οπτικής, ώστε να θυμηθείτε τα καλά συναισθήματα, όχι τις βαρετές λεπτομέρειες.

Και η γιαγιά μου – o θεός να αναπαύσει την ψυχή της – τα ήξερε όλα αυτά ενστικτωδώς. Δεν δούλευε σαν σκλάβα πάνω από ένα καυτό φούρνο. Έφερνε κοντά μια οικογένεια. Και αυτό είναι το κίνητρο.

---

Πηγή: PsychologyNow.gr

Ετικέτες: νόημα, ζωή, κίνητρο, αυτονομία, προσωπική ανάπτυξη

• Προηγούμενο
• Επόμενο