Οι περισσότεροι άνθρωποι παλεύουμε για να ανταποκριθούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, σε όλα όσα κάνουν. Τι γίνεται όμως όταν αυτός ο τρόπος, έχει πάντα ένα ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα που πρέπει να πετύχουμε για να είμαστε ικανοποιημένοι;

Είναι φυσιολογικό να έχουμε στόχους και να νιώθουμε ότι θέλουμε να τους πετύχουμε. Ορισμένοι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να φτάσουν τους στόχους τους σε επίπεδο "τελειότητας" και αυτό είναι συχνά δύσκολο ή ακατόρθωτο να πραγματοποιηθεί. Η τελειομανία συχνά θεωρείται ως επιθυμητή συμπεριφορά των επιτυχημένων.

Όταν συναντάμε την τελειομανία σε πρώιμο στάδιο θεωρείται σημάδι υψηλής αυτοπεποίθησης. Δεν πρόκειται για μία συμπεριφορά που οι άνθρωποι θεωρούν ως παθολογική ή ψυχολογικά καταστρεπτική. Όσοι κινδυνεύουν από την παθολογική μορφή της τελειομανίας, είναι εκείνοι που έχουν μεγαλώσει ή συνεχίζουν να βρίσκονται σε περιβάλλον που δημιουργεί το αίσθημα της έλλειψης ελέγχου. Αυτό περιλαμβάνει σπίτια που κυριαρχεί το χάος ή που υπάρχει απόλυτος έλεγχος. Η τελειομανία είναι μια διαταραχή που συνδέεται με την αυτοπεποίθηση του ατόμου και τα αισθήματα της αυτοεκτίμησης. Μπορεί να επιδεινωθεί από τη συμπεριφορά των αγαπημένων προσώπων ή από καταστάσεις ανταγωνισμού. Μπορεί να επηρεάσει παιδιά και ενήλικες όπως και άνδρες και γυναίκες.

Τα σημάδια της τελειομανίας μπορεί να μην είναι τόσο εμφανή όσο πιστεύουμε. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν περιπτώσεις ανθρώπων που κυνηγούν με τελειομανία ένα πρότζεκτ, μια εργασία, έναν στόχο, υπάρχουν επίσης περιπτώσεις κατά τις οποίες ο πάσχων αποφεύγει να δουλέψει εξαιτίας του φόβου ότι δεν θα είναι τέλειο το έργο του.

Τι γίνεται με την τελειομανία στα παιδιά;

Η τελειομανία στα παιδιά είναι πιο δύσκολο να διαγνωσθεί επειδή τα παιδιά δεν είναι εύκολο να επικοινωνήσουν αποτελεσματικά τα συναισθήματά τους. Οι συμπεριφορές που δηλώνουν ανησυχία είναι όταν κρύβουν για παράδειγμα μια εργασία στην οποία ο βαθμός δεν ήταν και τόσο καλός ή όταν εκνευρίζονται κατά τη διάρκεια κάποιου αθλήματος ή δραστηριότητας και "κρατούν" αυτή τη συμπεριφορά για ώρες.

Οι γονείς παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο σε αυτή την περίοδο, καθώς οι ίδιοι παροτρύνουν το παιδί να είναι ανταγωνιστικό και να κυνηγάει το "τέλειο", εμποτίζοντάς το με σπόρους τελειομανίας που ριζώνουν στην παιδική ηλικία και ανθίζουν στην εφηβική και ενήλικη ζωή. Το τελειομανές παιδί θα είναι ιδιαίτερα επικριτικό με τον εαυτό του, θα κάνει αυστηρά σχόλια και θα αρνηθεί τους επαίνους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, ασχέτως αν κάποια εργασία έχει ολοκληρωθεί σωστά, τα παιδιά αυτά θα αυτοαποκαλεστούν "χαζά", "ανίκανα" και πολλά άλλα αρνητικά επίθετα.

Στους ενήλικες και στα παιδιά, η συμπεριφορά της τελειομανίας περιλαμβάνει επίσης και την αυτό-υπονόμευση. Με τη δημιουργία ατυχημάτων ή άλλων περιστατικών ή με διάφορες δικαιολογίες στη δουλειά, οι τελειομανείς καλύπτουν τυχόν «ατέλειες». Οι προθεσμίες πολύ συχνά χάνονται και τα άτομα χαρακτηρίζονται ως τεμπέληδες ή «αργοί». Αυτό μπορεί να οφείλεται όμως στην εμμονή του τελειομανή για τις μικρές λεπτομέρειες, γεγονός που το εμποδίζει από την ολοκλήρωση της εργασίας τους. Όταν αυτή η συμπεριφορά επιμένει για τουλάχιστον ένα μήνα, είναι απαραίτητο αυτός ο άνθρωπος να δεχθεί κάποια μορφή συμβουλευτικής για να επαναπροσδιορισθεί σε φυσιολογικές συμπεριφορές.

Η ψυχοθεραπεία είναι πολύ βοηθητική σε περιπτώσεις τελειομανίας. Γενικότερα, είναι πολύ δύσκολο για κάποιον άνθρωπο να αλλάξει τη συμπεριφορά του, στηριζόμενος αποκλειστικά στις δικές του ανακαλύψεις, όπως γίνεται άλλωστε και σχεδόν σε όλες τις δυσλειτουργικές καταστάσεις. Η Υπαρξιακή Συστημική Ψυχοθεραπεία στοχεύει στην εύρεση τρόπων διαχείρισης και λύσεων ώστε όχι μόνο να αλλάξουν οι δυσλειτουργικές συνήθειες αλλά να αναδυθούν και οι πολυπαραγοντικές αφετηρίες της, κοιτάζοντας μέσα από τη σχέση και το οικογενειακό σύστημα.

Για εμάς στο Ψυχολογικό Θεραπευτικό Κέντρο «συναίσθηση», δουλεύουμε με τις σημαντικές δυναμικές που φέρνει ο άνθρωπος στην θεραπεία, όπως είναι η αυτοεκτίμηση και η ασφάλεια. Όταν ξεκινήσουμε να δουλεύουμε τα δυναμικά και αποκαλύπτονται και άλλες επιλογές που έχουν τον παρανομαστή της ασφάλειας, καμία εργασία δεν θα είναι απαραίτητο να είναι τέλεια, ώστε να χαρακτηριστεί ο άνθρωπος τέλειος. Κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διεργασίας, διερευνούμε αν υποβόσκει κάποιο θέμα αγχωτικής διαταραχής ή κατάθλιψης, το οποίο λαμβάνουμε υπόψιν μας αναλόγως. 

---

Χάρης Πίσχος, Ψυχολόγος MSc - Υπαρξιακός Συστημικός Ψυχοθεραπευτής 

~ Επικοινωνήστε μαζί μας για να κλείσετε ραντεβού: 210 - 8085370 ή στείλτε μας μήνυμα ~

• Προηγούμενο
• Επόμενο