Υπαρξιακή ψυχοθεραπεία
Η υπαρξιακή προσέγγιση έχει ως άξονα το πρόσωπο καθώς και τη βαθύτερη πεποίθηση ότι η ανθρώπινη φύση είναι καλή. Ο άνθρωπος εισέρχεται στη ζωή με εφόδια και φορτία (συναισθηματικά/ψυχολογικά/βιολογικά) που του έχουν δοθεί από την οικογένεια, χωρίς να γνωρίζει πώς και γιατί το έχει αναλάβει αλλά και που ακριβώς οδεύει με αυτά. Σταδιακά, ανακαλύπτει τον εαυτό του, υποβάλλει ερωτήματα, αντιμετωπίζει δυσκολίες, δημιουργεί απαντήσεις και συναντά θέματα ζωής που δυσκολεύεται να τα διαχειριστεί. Αρκετές φορές αρέσκεται να επιρρίπτει την ευθύνη σε άλλους ανθρώπους και σε τυχαίους παράγοντες, για να αποφορτιστεί από το άγχος που κρύβει η ελευθερία που έχει να επιλέξει ο ίδιος τι θέλει να κάνει με τη ζωή του. Νιώθει ανήμπορος να αντιδράσει αλλά δεν είναι. Η δική του νοηματοδότηση για τα πράγματα που βιώνει του δημιουργεί ανημπόρια.
"Βασικό στοιχείο που δουλεύουμε στην υπαρξιακή ψυχοθεραπεία ως θεραπευτές,
είναι να αποενοχοποιήσουμε τον άνθρωπο για τα φορτία που κουβαλά και να τον βοηθήσουμε
να αναλάβει την ευθύνη να οδηγήσει τη ζωή του όπως εκείνος επιθυμεί"
Η αναγνώριση του στόχου (που θέλει να φτάσει ο άνθρωπος, τι θέλει να ξεπεράσει), το συναίσθημα του (τι νιώθει αναφορικά με το στόχο του) και η θέλησή του για αλλαγή, είναι οι βασικοί άξονες της κινητοποίησης του ανθρώπου να πετύχει τους στόχους της αλλαγής του. Η υπαρξιακή προσέγγιση δίνει έμφαση στο εδώ και τώρα, χωρίς να παραγνωρίζει τους παρελθοντικούς παράγοντες, όπως οι οικογενειακές σχέσεις, που έχουν συμβάλλει στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς του. Δίνει την ευκαιρία στον άνθρωπο να γνωρίσει εις βάθος τον εαυτό του, να ανακαλύψει αυτό που θέλει να πετύχει και να βρει το δρόμο για να το πετύχει. Έτσι, στην υπαρξιακή θεραπεία, δε μένουμε μόνο στα συμπτώματα που βλέπουμε, αλλά μπαίνουμε να δούμε τι έχουν να μας πουν τα συμπτώματα και να τα γυρίσουμε σε καλό. Ο άνθρωπος σταδιακά γνωρίζει πως να παίρνει ευθύνη για τις αποφάσεις του και να επιλέγει την ελευθερία των επιλογών του, επιλύοντας τις εσωτερικές συγκρούσεις του.
Συστημική προσέγγιση
Η συστημική (από τη λέξη "σύστημα") προσέγγιση εξετάζει τα θέματα όχι μεμονωμένα αλλά μέσα στο δυναμικό πλαίσιο στο οποίο ανήκουν. Βασική αρχή είναι ότι το όλο είναι διαφορετικό από το άθροισμα των μερών του και ότι οι κανόνες με τους οποίους λειτουργεί είναι διαφορετικοί από τους κανόνες με τους οποίους λειτουργούν τα μέρη του.
"Με βάση τη συστημική ψυχοθεραπεία η δυσκολία του προσώπου δεν θεωρείται υπόθεση προσωπική
αλλά αποτέλεσμα διεργασιών και αλληλοαντιδράσεων
που συμβαίνουν στο συνολικό πλαίσιο στο οποίο ζει ο άνθρωπος.
Η οικογένεια είναι το πιο κοντινό πλαίσιο, μέσα στο οποίο διαμορφώνει τη συμπεριφορά του"
H εκδηλούμενη προβληματική συμπεριφορά θεωρείται αποτέλεσμα δυσλειτουργίας του όλου συστήματος, απομακρύνοντας το βάρος από τον άνθρωπο. Με βάση την αρχή ότι τα συστήματα εξασφαλίζουν την ισορροπία τους μέσα από τη συνεχή επικοινωνία και αλληλοαντίδραση των ενοτήτων τους και τη λειτουργία τους ως ενός όλου, θεωρείται ότι το πρόβλημα παρουσιάζεται για να εξυπηρετήσει τη λειτουργία του συγκεκριμένου συστήματος. Για το λόγο αυτό στην συστημική προσέγγιση δεν δίνεται τόση σημασία στο σύμπτωμα δηλαδή στην εκδηλούμενη συμπεριφορά αλλά στις διεργασίες, στις σχέσεις δηλαδή, μέσα στην οικογένεια που καθιστούν απαραίτητη την παρουσία του. Η εκδηλούμενη προβληματική συμπεριφορά θεωρείται ότι αποτελεί το τελευταίο στάδιο σε μία σειρά από ενδιάμεσες ηπιότερες αρνητικές καταστάσεις.
O αρμονικός συνδυασμός
Η προσέγγισή μας, είναι ο αρμονικός συνδυασμός των παραπάνω θεωριών, με την οπτική του ανθρώπου μέσα στο σύστημα που περιβάλλεται. Κατανοώντας ότι ο άνθρωπος δεν πορεύεται μόνος του, αυτοματοποιημένα, αλλά αλληλεπιδρά και αλληλοεπηρεάζεται, ξεφεύγουμε από τις γραμμικές αιτίες εξήγησης των φαινομένων. Ο άνθρωπος είναι ένας πολύπλοκος βιολογικός οργανισμός που δεν μπορεί να εξηγηθεί γραμμικά.
Συναισθήματα, αντιδράσεις, σκέψεις και συμπεριφορές περιπλέκονται, δημιουργώντας ένα λαβύρινθο με πολλά μονοπάτια, που απαιτείται πολύς χρόνος για να μπορέσει να δρομολογηθεί προς το στόχο του. Σε όλη αυτή την πορεία ζωής, ο άνθρωπος αφομοιώνει συνήθειες και χαρακτηριστικά που νιώθει ότι είναι σημαντικά. Δημιουργεί σχέσεις, κάνει σχέδια, αισθάνεται και φέρεται με ένα τρόπο που έχει υιοθετήσει αλλά ταυτόχρονα μεταδίδει αυτή τη ζωή και στους γύρω του. Δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος από τη ζωή που τον περιβάλλει, ούτε να μην την επηρεάσει.
Μέσα από μία σταδιακή επεξεργασία, που βασίζεται πρωτίστως στη δημιουργία σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ του ψυχολόγου και του θεραπευόμενου, γίνεται συστημική επισκόπηση όλων εκείνων των παραγόντων που έχουν επηρεάσει και συντελέσει στη δυσκολία του. Η οικογένεια ως το κύριο σύστημα διαμόρφωσης της προσωπικότητας του ατόμου, έρχεται στην επιφάνεια και οι πρώιμες γονεϊκές σχέσεις επαναπροσδιορίζονται στο εδώ και τώρα, απαλλάσσοντας τον άνθρωπο από τα υπαρξιακά του ερωτήματα.
Τοποθετούμε τον άνθρωπο στο σύστημα στο οποίο ζει και επηρεάζεται και αναλύουμε τις σχέσεις. Η αποκάλυψη που γίνεται στις συνεδρίες ότι συνήθειες, σκέψεις και συναισθήματα είναι αποτελέσματα αλληλεπίδρασης μέχρι και δοτοί ρόλοι, είναι λυτρωτικά. Δίνουμε τη δυνατότητα στον άνθρωπο να αντιληφθεί την ύπαρξή του μέσα σε όλα τα πλαίσιο που τον περιβάλλουν (οικογένεια, εργασία, προσωπικές σχέσεις), μέσα στην ίδια τη ζωή και αποκτά τη δυναμική να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του, παίρνοντας ο ίδιος το τιμόνι. Πρόκειται για μία διαδικασία απόκτησης προσωπικής και ασφαλούς ελευθερίας.
